Rěčne kućiki

Zajtšo

Dobre zajtšo, lubi připosłucharjo! Haj, sće prawje słyšeli: dobre zajtšo! Takle přeja sej Delnjoserbja dobre ranje. Ale zwotkel maja Delnjoserbja swoje zajtšo? Tute słowo je nastało z prepozicije za- a starosłowjanskeho substantiwa jutro, delnjoserbsce jutšo, potajkim za-jutšo a z toho je nastało zajtšo. Prěnjotny woznam da so wopisować jako ‚w běhu ranja, za čas ranja‘. Słowo jutšo tči hišće w dalšim delnjoserbskim słowje, kiž so wot hornjoserbskeho wotpowědnika – znajmjeńša z dźensnišeho wida – rozeznawa, a to je witśe, hornjoserbsce jutře. Zajimawe je, zo jedna so pola wobeju słowow wo stary lokatiw hižo naspomnjeneho jutro, takrjec w jutrje. W delnjoserbšćinje je so pozdźišo u na i dale wuwiło, potajkim witśe.

Připódla prajene, tež słowo rano je w někotrych delnjoserbskich dialektach znate, ale w zmysle zahe: „Ja som musała źinsa zajtša rano stanuś.“ Hornjoserbsce: „Ja sym dyrbjała dźensa rano zahe stanyć.“ – štož cyle njetrjechi, dokelž sym móhła tutón přinošk hižo prjedy nahrać.

A. Pohončowa

temy: regionalne rozdźěle w serbšćinje, słowa podobne po woznamje abo formje, pochad słowow

klučowe słowa: delnjoserbšćina

hesła: zajtšo, witśe, jutře