Wutrobity

Hdyž njedawno tu rěčach wo naležnosćach wutroby, naspomnich w tym zwisku wutrobity. Wo tutym adjektiwje chcu dźensa trochu rozmyslować. Po Pfulowym słowniku z lěta 1866 mamy wutrobity rozumić jako ‚chrobły, zmužity‘. Porno tomu zapisuje Kralowy słownik z lěta 1920 woznam „herzlich“ a w prawopisnym słowniku z lěta 2005 je „herzhaft“ zapisane. Sym so tuž prašała, kak je so woznam adjektiwa wutrobity wuwił a kak so dźensa woprawdźe wužiwa. W staršich hornjoserbskich tekstach, to rěka z 19. a spočatka 20. lětstotka, namakamy jednotliwe sady, hdźež je adjektiw wutrobity wužiwany w zmysle ‚chrobły‘, na přikład žaruja tam wo wutrobiteho muža, kotryž je we wójnje za wótčinu wojował a swoje žiwjenje přisadźił. Ale hižo tehdy wustupowaše wo wjele husćišo wutrobity a wot njeho wotwodźeny substantiw wutrobitosć w zmysle ‚wutrobny‘: wutrobite słowa přećela, jeje wutrobite wašnje, wutrobite zasowidźenje atd. W tajkich kontekstach so wutrobity tež dźensa najhusćišo wužiwa. Tuž praju wam, lubi připosłucharjo, wutrobny kaž tež wutrobity dźak, zo sće dźensa rano serbski rozhłós zaswěćili!

A. Pohončowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, słowa podobne po woznamje abo formje

hesła: wutrobity, herzlich, wutrobitosć, herzhaft