Wjeselić so přez něšto

Před někotrymi měsacami sym tu rěčała wo tym, zo so Serbja na něšto mjerzaja abo hněwaja, dźensa chcu něšto wo wjeselu prajić. Tež tu mamy prašenje, kajku prepoziciju abo předłóžku wužiwać, a tež tu wobkedźbujemy pod wliwom němčiny wjazbu so přez něšto wjeselić (podobnje kaž so přez něšto hněwać abo mjerzać). Rozdźěl wšak je tón, zo je so tale wjazba pola werba so wjeselić wjele sylnišo přesadźiła hač pola tamneju, njewustupuje jenož w publicistice, ale tež w nowšich literarnych tekstach, potajkim na přikład pola Jurja Brězana, Jurja Kocha, Bena Budarja, nic pak w dowójnskej literaturje a pola staršich spisowaćelow, kaž Marje Kubašec abo Richarda Iselta. A samo dwuzwjazkowy němsko-hornjoserbski słownik dowoli pod hesłom „freuen“ jako wobchadnorěčne tež přez čo so wjeselić. Bjez tajkeho markěrowanja pak podawaja druhe móžnosće: so wjeselić na/nad něčim abo tež we wyšim stilu so něčeho wjeselić. A takle pisaja tež starši a młódši serbscy spisowaćeljo: „Jedna liška namaka sebi něhdy wuharowanu psyču kožu a wjeseleše so jara na swojim namakanju.“ (Zejler) „Wučeše z wulkej lubosću a wjeseleše so nad kóždym móličkim postupom.“ (Koch) A přikład za třeću móžnosć: „To prašenje móžeše Bosćijej jenož žarliwosć na jazyk stłóčić, a toho so Jěwa wjeseleše.“ (Kubašec) Njezabudźmy tež tute wurazowe móžnosće, a njedajmy je wutłóčić přez konstrukciju po němskim přikładźe z prepoziciju přez.

S. Wölkowa

temy: gramatika

klučowe słowa: werb, prepozicija, wobchadna rěč, němčina

hesła: wjeselić so, sich freuen über etwas, sich ärgern über etwas, hněwać so, mjerzać so