Weich werden

Nazyma je čas krušwow. Štóž ma w zahrodźe krušwinu, je jeje płody mjeztym wěsće hižo zešćipał. Zwotšćipane twjerde krušwy móžemy na chłódnym městnje składować. Nětko čakamy, zo budu mjechke a juškojte, wobchadnorěčnje drje by so prajiło, zo wone mjechke wordweja abo hodweja. Njedawno pak sym w tutym zwisku wot našeje maćerje słyšała, zo maja krušwy wotmjaknyć. Tute słowo dotal znała njejsym. Wone so tež njenamaka w žanym z nowšich serbskich słownikow. Jenož Pfulowy słownik z lěta 1866 je registruje a podawa němski woznam „gelind oder weich werden“. W staršich tekstach jewi so tute słowo předewšěm w zwisku z rolu: Sucha rola z dešćikom wotmjaknje. A přisłowo wuči: „Pod twjerdym křižom wotmjaknje stwjerdnjeny tył.“ Tu dźe wo přenjeseny woznam: Stwjerdnjeny tył steji za zasakłosć abo hordosć, kotraž so zhubi, hdyž ma čłowjek křiž, potajkim ćerpjenje, znjesć.

Zakład słowa wotmjaknyć je adjektiw mjechki. Něhdy wurjekowaše so to jako mjaki, kaž pokazuje nam to delnjoserbske měki a pólske miękki. W nowšich słownikach namakamy podobne słowo womjaknyć, kotrež wšak so w dźensnišej rěči jenož mało wužiwa, skerje prajimy, zo so něšto zmjechči. W tutym słowje je zwisk z adjektiwom mjechki wězo wjele wočiwidniši hač w mało znatym wotmjaknyć. Wo krušwach wšak najskerje njebych prajiła, zo so zmjechča – ja radšo dočakam, zo wotmjaknu, a potom dam sej je słodźeć.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, słowotwórba

klučowe słowa: werb, wotwodźenka, přenjeseny woznam, přisłowo

hesła: weich werden, wotmjaknyć