Trepjena abo schody?
Njedawno praša so mje znata, hač wobsteji rozdźěl mjez trepjenami a schodami? Hač su snadź te jedne kamjentne a te tamne drjewjane? Dyrbju přiznać, zo tajki rozdźěl njeznaju. Rozdźěl leži po mojim měnjenju na stilistiskej runinje. Słowo schody (abo tež schód) je serbskeho pochada a wužiwamy je doma runje kaž w spisownej rěči. Jedna so wo wotwodźenku wot stareho werba schodźić, štož rěkaše tak wjele kaž ‚dele hić‘. Samsny korjeń ma słowo schodźenk, němsce „Treppenstufe“. W dialektach a wobchadnej rěči su nimo toho rozšěrjene wurazy trjepjeno, trjepjenjo, trjepjeń abo trepka w zmysle ‚schodźenk‘; pluralowa forma trepjena respektiwnje trjepjenja wotpowěduje hižo naspomnjenym serbskim schodam. Słowo trepjena (tež trjepjena, trjepjenja) namakamy tohorunja – ale zrědka – w spisownorěčnych tekstach. Žórło za tute słowo je němske „Treppe“. Naši prjedownicy su sej je z němčiny požčili a z pomocu přiwěška do serbskeje rěče integrowali. Delni Serbja praja „trepa“ abo tež „stupnica“; zakład za to je werb „stupaś“. Do spisowneje delnjoserbšćiny přiwzata hornjoserbska požčonka schody (wurjekowane jako s-chody) so dźensa w delnjoserbšćinje jenož zrědka wužiwa.
A. Pohončowa
temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, regionalne rozdźěle w serbšćinje, pochad słowow
klučowe słowa: substantiw, požčonka, němčina, wobchadna rěč, spisowna rěč