Mjerzać abo hněwać so

Njedawno je so mje něchtó prašał, kak měło so lěpje rjec: hněwam so přez něšto abo mjerzam so přez něšto? Ani to ani tamne! Wobě tutej słowjesy, potajkim so mjerzać a so hněwać stej po cyłej Hornjej Łužicy rozšěrjenej, móžno je, zo wužiwamy so hněwać trochu husćišo, po woznamje so wonej njerozeznawatej. Ale wšudźom rěka serbsce, zo so na něšto hněwamy abo na něšto mjerzamy: Mjerzam so hižo wěčnje na tebje a na twoju njerodu, hněwamy so na pancate wjedro a na njedypkowneho listonoša. A takle pisaja tež naši spisowaćeljo přewažnje: „na kóždy stork so njemjerzaj“ (Zejler); „jara so mjerzam na Smolerja“ (Ćišinski); „duž so na moje słowa njerozhněwaj a njezłob“ (Ćišinski).

Dalša móžnosć, přičinu hněwanja abo mjerzanja wuprajić by była: so nad něčim hněwać respektiwnje so nad něčim mjerzać. To pak namakamy w literaturje hižo wjele rědšo a najskerje ma tajka konstrukcija trochu wyšu stilowu hódnotu. W ewangelskim Lekcionaru na přikład rěka: „Wón pak so rozhněwa nad tutym słowom.“

Njebych pak scyła doporučiła konstrukciju so přez něšto mjerzać abo hněwać, kotruž w nowšim času słyšimy a druhdy samo w ćišću namakamy. Wona steji pod wliwom němčiny, hdźež rěka „sich über etwas ärgern“. Ale tež hdyž w druhich padach je „über“ serbsce přez („über den Ozean“ – přez ocean), bychmy tola w našej wjazbje ze słowomaj so mjerzać a hněwać měli lěpje wostać při znatej a tradicionalnej formulaciji: njemjerzaj so na mnje, njehněwaj so na kóždy próšk.

S. Wölkowa

temy: słowa podobne po woznamje abo formje, gramatika

klučowe słowa: werb, prepozicija

hesła: mjerzać so, hněwać so, ärgern (sich)