Entschleunigen

„Den Alltag entschleunigen“ je aktualna namołwa na nas wšitkich, zo njebychmy w času sylneho pospěšenja towaršnostneho a hospodarskeho žiwjenja zabyli, žiwi być. Werb „entschleunigen“ je w němčinje poměrnje nowe słowo a zwuraznja to napřećiwne wot „beschleunigen“. Wulki dźěl němskich werbow z prefiksom „ent-“ su nowe słowa, neologizmy; měnjene je zwjetša, zo so něšto wotstroni abo zběhnje. Serbšćina twori wotpowědniki husto z pomocu prefiksa wot-, na přikład němsce „entfärben“ je serbsce wotbarbić, němsce „entstauben“ je serbsce wotpróšić abo němsce „entgiften“ je serbsce wotjědojćić. Tute słowa maja w serbšćinje spisownorěčny charakter a klinča druhdy trochu kumštne. Tuž je lěpje wužiwać wopisowanja, hdyž chcemy tajki werb do serbšćiny přenjesć, na přikład w padźe němskeho „entschleunigen“. Werb zwuraznja, zo ma so wědomje spěšnosć wuwića a dźěławosće redukować, zo měło wšitko pomałšo wotběžeć abo pomałšo hić. Za naše žiwjenje móže to rěkać: spěšnosć ze wšědneho dnja wzać, na přikład přez koncentraciju na jednu wěc město zwjeršneho skakanja mjez wjacorymi nadawkami. Serbšćina znaje za to jadriwu radu: Bóle chwataš, bóle šmjataš.

A. Pohončowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, rěčne wobroty, słowotwórba

klučowe słowa: přenjeseny woznam, wotwodźenka, přisłowo

hesła: entschleunigen, entfärben, wotbarbić, ent-