Što čini ćěsto?

Čas hodowneho pječwa tu je. Nimo poprjancow wšak znajemy wšitcy wosuški abo štricle. Tute pjeku so z droždźoweho ćěsta, kotrež ma wosebitosć, zo dyrbi po naměšenju chwilu na ćopłym městnje stać, zo bychu droždźe móhli je překisać a z pucherkami napjelnić. Za tutón proces maja Serbja, Horni kaž Delni samsne słowo, praja zo so ćěsto hiba, w dialekće tež so hibje, delnjoserbsce pak se gibjo abo se giba. Hdyž při tym raz chwilu na te ćěsto hladamy, spóznajemy, kak je k tajkemu pomjenowanju přišło, wšak so ćěstowa dula woprawdźe pohibuje, tych nastawacych pucherkow dla. W němčinje praji so hinak: „der Teig geht“ abo „geht auf“. Bohužel słyšiš po tutym přikładźe druhdy tež hižo w serbšćinje, zo ćěsto dźe.

Serbske so hibace ćěsto je tež mjez słowjanskimi rěčemi wosebitosć. Tak praja pólsce, zo ćěsto „rośnie“, potajkim rosće, rusce ćěsto „поднимается“, potajkim so zběha, čěsce wone „kyne“, štož rěka telko, zo kipi, pola Słowakow pak ćěsto „kysne“, potakim kisa. Słowjensce praji so, zo ćěsto „vzhaja“, tomu by wotpowědowało serbsce, zo wone schadźa (kaž znajemy to wot słónca abo wot sywow). Motiw pohibowanja namakamy zwonka Łužicy jenož w pólskich a w jednotliwych słowjenskich dialektach, tuž hladajmy, zo sej našu wosebitosć njeměrneho, so hibaceho ćěsta wobchowamy. Njech so wam wosušk derje poradźi.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, regionalne rozdźěle w serbšćinje

klučowe słowa: werb, delnjoserbšćina, dialekt

hesła: ćěsto, gehen (Teig), hić (ćěsto), Teig