Kaffeesatz

Chcemy sej jónu kofejowu přestawku popřeć. Hdyž sej kofej naparimy a jón potom wupijemy, što wostanje potom w šalce? „Kaffeesatz“ wězo, ale serbsce? Polacy praja na to „fusy“ – tak sym to nawuknyła, hdyž sym w Pólskej na studijach była. Hornjoserbsce móže so wězo wobchadnorěčnje po němskim rjec zec – tak steji w słowniku, ja wšak sym dotal skerje słyšała zac abo zoc, jelizo je so tajka požčonka wužiwała. Druhe a lěpše pomjenowanje pak je mućenk. Je to potajkim mutny dźěl kofeja, kiž so na dnje šalki sadźi. Woznam „Kaffeesatz“ za mućenk podawa jako prěni Rězakowy słownik. Pola Pfula wujasnja so tele słowo hišće powšitkownišo jako „trübes Wasser, flüssiges Durcheinander“. Tajki woznam drje je zakład za frazeologiski wobrot šaty z mućenkom krjepić, zapisany pola Radyserba-Wjele. Jeho přenjeseny woznam Wjela bohužel njepodawa, móžemy jón zrekonstruować jako ,něšto z wopačnymi srědkami činić, dźěło njelepje wukonjeć‘, snano tež konkretnišo ,šaty porjadnje njepłokać‘. Prjedy wšak so wupłokane šaty na łuce rozpřestrěchu a potom mějachu so na słóncu bělić, hdys a hdys pak bě trjeba je při tym pokrjepić, a to wězo z čistej wodu a nic z mućenkom.

Nadźijam so, zo z tajkim wuwědomjenjom pochada słowa mućenk wam apetit na kofej zašoł njeje, ale wšak njetrjebaće mućenk sobu pić, hačrunjež wšak so praji, zo to rjanosć přisporja.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa

klučowe słowa: substantiw, wobchadna rěč, požčonka, němčina, wobrot

hesła: Kaffeesatz, mućenk