Sprachlos
„Ich bin sprachlos!“ Takle so druhdy němsce zwurazni reakcija na něšto jara njewočakowane, štož čłowjeka překwapi, rozhori abo tež nastróži. Kak bychmy to najlěpje serbsce zwuraznili? Słowniki podawaja mjez druhim adjektiw bjezrěčny. Tón je tworjeny po jara rozšěrjenym słowotwórbnym modelu, z kotrymž tworja so wotpowědniki němskich kompozitow z druhim čłonom -los. Tak su nastali poriki wotpowědnikow kaž „sorglos“ – bjezstarostny, „machtlos“ – bjezmócny, „arbeitslos“ – bjezdźěłny. Tola hdyž pohladamy do rěčneho korpusa, namakamy adjektiw bjezrěčny lědma zwonka słownikow w literaturje abo publicistice. Skerje čitamy hižo wjazbu z wjacorych słowow sym bjez rěče abo sym bjez słowow, na přikład pola Ćišinskeho: „A my na so přesłapjeni zhladowachmy bjez rěče.“ A w „Serbskich Nowinach“: „Začuwam wulku radosć. Sym runjewon bjez słowow.“ Móže so tež rjec, zo někomu słowa faluja abo pobrachuja abo zo je jemu słowa abo rěč zalehnyło. A někotremužkuli tež słowa na jazyku wjaznu abo w šiji tčacy wostanu. Ně, bjezrěčni potajkim njejsmy, tež hdyž nam słowa faluja.
S. Wölkowa
temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, słowotwórba
klučowe słowa: adjektiw