Podarmo

Podarmo a darmo – kajki je rozdźěl mjez tutymaj słowomaj? Hdyž móžeš sej darmo na hosćinu do ekskluziwneho hosćenca w Drježdźanach dojěć, je to rjana wěc. Škoda pak by było, hdy by sej tam podarmo dojěł, dokelž je hosćenc runje tón dźeń zawrjeny. Widźimy, zo wuskutkuje mólički prefiks po- wulku změnu we woznamje: Darmo je ‚bjez płaćenja‘, podarmo pak je ‚bjez wuspěcha, bjez efekta‘. Zhromadne je woběmaj słowomaj, zo móžemy jej němsce přełožić jako „umsonst“ – jónu w zmysle „unentgeltlich“ – darmo, a jónu w zmysle „vergeblich“ – podarmo.

Dalši rozdźěl mjez słowomaj darmo a podarmo tči w jich słowotwórbnych móžnosćach: Adjektiw darmotny, wotwodźeny wot adwerba darmo, je powšitkownje znaty a wužiwany. Hinak je to z wotpowědnej wotwodźenku wot słowa podarmo. Mało štó znaje adjektiw podarmotny – w elektroniskim rěčnym korpusu jewi so wón w jednotliwych młódšich tekstach po Druhej swětowej wójnje. W dowójnskej serbšćinje zetkawamy tež wariantu podarmny, tola wona je wobmjezowana na Katolski Posoł.

W staršej serbšćinje pak sym storčiła na rjany synonym za podarmo – bjezdźak. „Wšitko je podarmo a bjezdźak próca“, tak pisaše Mikławš Bjedrich-Radlubin. Ja pak so nadźijam, zo njejsym tu dźensa podarmo a bjezdźak rěčała, hačrunjež sće darmo posłuchać móhli.

S. Wölkowa

temy: słowa podobne po woznamje abo formje

klučowe słowa: adwerb, synonym

hesła: podarmo, darmo, umsonst, vergeblich, unentgeltlich